پنجشنبه, ۱۴ فروردین ۱۴۰۴ / ۱۰:۱۷:۵۱
عضو هیات انتخاب شانزدهمین جشنواره تئاتر رضوی گفت: اگر هدف از برپایی این جشنواره گسترش فرهنگ رضوی بطور موثر در کشور باشد که همینطور هم هست، باید ترتیبی داده شود که آثار تولید شده در طول سالیان سال و در سراسر کشور امکان اجرا داشته باشد.
به گزارش بوم هنر، سید حسین فدایی حسین، عضو هیئت انتخاب آثار شانزدهمین جشنواره تئاتر رضوی است که از ابتدای اردیبهشت به همراه محسن سلیمانی فارسانی و حسن عابدی به بازبینی آثار پرداختند.
فدایی‌حسین یکی از نمایشنامه‌نویسان کشور است و تجربه بسیاری در ادبیات نمایشی آثار دینی و آیینی دارد و بر اساس سوابق و کارنامه‌اش توجه ویژه‌ای به هنرمندان تئاتر استانی دارد. وی به همراه هیات بازبینی جشنواره تئاتر رضوی پس از بازبینی ۵۸ اثر پذیرفته شده در مرحله بازخوانی متون، در نهایت ۱۴ نمایش را برای حضور در بخش صحنه‌ای انتخاب و به دبیرخانه جشنواره تئاتر رضوی معرفی کردند.
به همین بهانه در مورد جشنواره تئاتر رضوی و در مجموع وضعیت تئاتر دینی کشور با این هنرمند، استاد دانشگاه و پژوهشگر هنر‌های نمایشی به گفت‌وگو نشستیم.
** آقای فدایی‌حسین، جشنواره تئاتر رضوی از نگاه شما که یکی از بازبین‌های آثار شرکت کننده هستید و آثار بسیاری نیز در زمینه فرهنگ رضوی دارید، چه جایگاهی در رشته تئاتر کشور دارد؟
جشنواره تئاتر رضوی یکی از جشنواره‌های موضوعی تئاتر به حساب می‌آید که در بین سایر جشنواره‌ها، جایگاه بالایی دارد. این اهمیت نیز از ارادت و اعتقادی سرچشمه می‌گیرد که درباره فرهنگ رضوی و شخص علی‌ابن موسی‌الرضا(ع) در دل همه ایرانیان وجود دارد.
جشنواره به خودی خود از این جهت که باعث تولید آثاری تازه، فعال شدن هنرمندان و ایجاد انگیزه در گروه‌های نمایشی برای تولید نمایش می‌شود خوب است، اما محدود شدن به همین هدف اولیه و ابتدایی، هدر دادن انرژی، سرمایه و فرصت به حساب می‌آید. درحالی‌که با یک برنامه‌ریزی درست و بلندمدت می‌شود آثار تولید شده برای جشنواره را تا چند سال برای اجرا‌هایی گسترده در تمام کشور مورد استفاده قرار داد.
این امر هم باعث رونق اقتصادی تئاتر می‌شود، هم خوراک فرهنگی جامعه را تأمین می‌کند و در نهایت تئاتر را به یک هنر جریان‌ساز تبدیل می‌کند.
اگر نیت جشنواره تئاتر رضوی گسترش فرهنگ رضوی با زبان کارا و مؤثر تئاتر برای عموم مخاطبان در سراسر کشور هست که مطمئنم همینطور است، باید ترتیبی داده شود که آثار تولید شده و راه‌یافته به جشنواره، بتواند در طول سال و یا حتی سال‌ها، در تمامی نقاط کشور امکان اجرا داشته باشد. اما تا زمانی که هدف صرفا برگزاری جشنواره در مقطع زمانی محدودی باشد، هیچ امیدی برای جریان‌سازی و تأثیرگذاری حتی با موضوع مهم رضوی نمی‌شود داشت.
** آثاری که تا کنون مورد ارزیابی قرار داده‌اید در چه وضعیتی از کیفیت به سر می‌برند و نقاط قوت و ضعفشان چیست؟
من به عنوان یکی از اعضای شورای بازبینی از دیدن این‌همه انرژی مثبت، تلاش و کوشش همراه با اعتقاد و باور قلبی و از همه مهم‌تر، کار پژوهشی، تفکر و اندیشه در فرهنگ رضوی و در گروه‌های متقاضی حضور در این مرحله از جشنواره، شگفت‌زده شدم. اگرچه پیش از این هرگز چنین فرصتی پیدا نکرده بودم که در زمانی محدود این‌همه نمایش را با موضوع رضوی ببینم، ولی واقعا برایم لذت‌بخش و غرورآفرین بود.
قصد مقایسه با سایر جشنواره‌ها را ندارم، ولی مطمئن هستم این دوره از جشنواره یکی از بهترین دوره‌ها خواهد بود. از نقاط قوت آثار شرکت‌کننده می‌شود به نگاه‌های متفاوت و عمیق به موضوع رضوی و ارائه دیدگاه‌های تازه مبتنی بر کار پژوهشی نام برد. این مسئله باعث شده ما در هر یک از آثار شرکت‌کننده با زاویه نگاه متفاوتی به شخصیت و سیره حضرت رضا و همینطور جایگاه معنوی ایشان در تمامی زمان‌ها و در دل آحاد جامعه پی ببریم.
به لحاظ نکات فنی و شیوه اجرایی هم شاهد آثاری قابل توجه با رعایت بسیاری از استاندار‌های لازم برای اجرایی حرفه‌ای هستیم. تنوع شیوه‌های اجرایی هم از نکات قابل توجه در آثار شرکت‌کننده است.
** حال و هوای شرکت کنندگان جشنواره و اتصال و ارتباطشان با فرهنگ رضوی را شرح دهید.
از آنجایی که معتقدم هیچ مضمون و محتوایی تا زمانی‌که به باور قلبی گروه اجرایی تبدیل نشود تأثیر لازم را نمی‌گذارد، به نظرم در اکثر آثار شرکت‌کننده به دلیل تأثیر خوبی که از اجرا گرفتم، این باور و اعتقاد به خوبی احساس می‌شود. در کل، شخصیت و جایگاه امام هشتم در بین ما ایرانی‌ها به حدی بلند و عظیم هست که حتی فراتر از دین و اعتقادات مذهبی همه ما علاقه و ارادت فوق‌العاده‌ای به ایشان داریم و طبیعی است که این ارادت و علاقه در کاری که به نام و برای ایشان انجام می‌شود تأثیر می‌گذارد.
در ارتباط با فرهنگ رضوی هم به‌طور طبیعی وقتی یک گروه اجرایی مدت طولانی را به کار، تمرین و تلاش برای خلق اثری پیرامون چنین موضوعی اختصاص می‌دهد، خودبه‌خود در رفتار، افکار و منش گروه تأثیر می‌گذارد. این اثرگذاری ناخواسته شکل می‌گیرد و شاید خیلی هم آشکار و واضح قابل بیان نباشد.
** به نظر شما تئاتر چگونه می‌تواند در اشائه فرهنگ رضوی کمک کند؟ این کار به چه تمهیداتی از جمله اجرای عموم نیاز دارد؟
تئاتر به دلیل قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه فردش که در واقع نوعی اشتراک‌گذاری یک تجربه به صورت زنده در مقابل مخاطب هست، یکی از اثرگذارترین رسانه‌ها به حساب می‌آید؛ بنابراین هر پیام، مفهوم و یا معنایی را می‌شود به بهترین نحو با تئاتر به مخاطب ارائه داد.
فرهنگ رضوی هم از این قاعده مستثنی نیست به ویژه که اساسا فرهنگ رضوی مقوله‌ای است که با باور و اعتقاد ما عجین شده است. اما آنچه در این زمینه اهمیت دارد تلاش برای ایجاد امکان و بهره‌برداری عموم مخاطبان از آثاری است که با چنین مضمون و محتوایی آماده شده است. همان‌طور که گفتم هدردادن سرمایه است اگر بخواهیم از آثار تولیدشده و شرکت‌کننده در جشنواره فقط برای یک تعداد اجرای محدود بهره ببریم.
حتی اجرای عمومی آثار نباید محدود به سالن یا مکانی خاص شود بلکه باید با برنامه‌ریزی، حمایت مادی و معنوی و نظارت و هدایت، کاری کرد که آثار برگزیده امکان اجرا در سالن‌های سراسر کشور و برای عموم علاقمندان رو داشته باشند.
** نکته پایانی؟
در مجموع باید بگویم توسعه و ترویج فرهنگ رضوی نیاز به کار و تلاش مستمر و مداوم دارد، نباید به رویدادهای مقطعی مثل جشنواره بسنده کرد. جشنواره می‌تواند فضایی برای عرضه آثار برگزیده‌ای ایجاد کند که در طول سال و با حمایت، نظارت و هدایت متولیان امر تهیه و اجرا شده‌اند. جشنواره به‌خودی خود جریان‌ساز نیست درحالی که ما به اقدامات جریان‌ساز در این زمینه نیاز داریم.
اقداماتی مثل تولید و انتشار مدام متون مناسب، فعالیت‌های پژوهشی در حوزه رضوی برای فراهم کردن منابع ناب و بکر جهت تولید اثر، تشکیل دبیرخانه دائمی برای رصدکردن، حمایت و هدایت کردن تولیدات در تمامی طول سال و ایجاد امکان برای اجرای مستمر آثار برگزیده در سراسر کشور و برای عموم علاقمندان و…
به امید توسعه هرچه بیشتر فرهنگ رضوی و استفاده از تمامی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های هنر‌های نمایشی برای خلق آثار فاخر و ماندگار در این زمینه.
شانزدهمین جشنواره تئاتر رضوی به دبیر کوروش زارعی خرداد ماه سال جاری در تبریز برگزار می‌شود.
